Ramses wankelt achter zijn enorme vleugel en gaat zitten. Dan weerklinkt er een
onheilspellende toon uit het instrument. Een slotakkoord? Nee, geen slotakkoord voor Ramses Shaffy! De documentaire die
Pieter Fleury over het leven van de zanger/acteur maakte begint ermee.
Ramses Shaffy leeft! De illustere bohémien, de goeroe van de vrijheid,
waar half Amsterdam in de roemruchte jaren zestig verliefd op was, die is
inmiddels de zeventig gepasseerd en verblijft in een Amsterdams verzorgingstehuis.
Waarom hij daar woont dat weet hij niet precies. Het heeft met de alcohol te maken,
dat lijkt duidelijk… Natuurlijk, de alcohol! Jarenlang dronk hij onmatig,
op zijn minst een fles wodka per dag. Liesbeth List, met wie hij op het podium lange tijd een onafscheidelijk duo vormde,
weet er alles van! Toch zijn ze nog altijd innig bevriend. Zij is het die ervoor gezorgd heeft dat Shaffy in het verzorgingstehuis kon
worden opgenomen.
Sprookje
Het is eigenlijk een wonder dat hij nooit echt in de goot is terechtgekomen.
Wel zonk zijn woonboot, werd hij failliet verklaard en raakte hij
verslaafd aan bijna alles waar een mens maar verslaafd aan kan raken.
Bovenal aan het leven! Een stormachtig leven heeft hij geleid, dat al
vanaf het begin veel weg had van een sprookje.
Ramses Shaffy is op 29 augustus 1933 geboren in Neuilly-sur-Seine, een voorstadje van Parijs.
Zijn eerste levensjaren brengt hij door in Cannes, samen met zijn alleenstaande moeder,
een Poolse gravin van Russische afkomst. Zijn vader, een Egyptische
diplomaat, zal Ramses pas een halve eeuw later voor het eerst ontmoeten.
Omdat zijn moeder tbc krijgt komt hij op zesjarige leeftijd terecht bij
een tante in Utrecht en wanneer ook die ziek wordt in een streng
kindertehuis. Daarna wordt hij geadopteerd door een pleeggezin in Leiden.
Hier krijgt hij een degelijke en liefdevolle opvoeding. Wanneer zijn echte
moeder genezen is en hem - in een rijtuig! – wil komen ophalen besluit
hij bij zijn pleegouders te blijven. Later zal hij zeggen dat hij zonder
hen waarschijnlijk een zwerver of junk zou zijn geworden.
Ramses gaat naar de Toneelschool, en kan daarna als acteur aan de slag bij de
gerenommeerde Nederlandse Comedie. De 'jeune premier' doet er menig hart sneller kloppen, onder meer als Arend in Vondel's Gijsbregt. Maar echt zijn draai vindt hij pas
wanneer hij in 1964 Shaffy Chantant opricht, een theatergezelschap waarin
talentvolle jongeren als Liesbeth List, Louis van Dijk en Thijs van Leer
naam zullen maken. Er worden gedichten voorgedragen en veel chansons
gezongen. Want behalve met acteertalent is Ramses ook begiftigd met een
weergaloze muzikaliteit. De sfeer van uitbundige artisticiteit en vrijheid
valt uitstekend in het hippe Amsterdam van die dagen, hoewel Shaffy nauwelijks
geëngageerd is. Tout Amsterdam komt naar Shaffy Chantant! Ook met
prachtige solo-elpees als 'Zonder bagage' (1970) en de zogenaamde 'zwarte elpee' (1972)
bewijst Shaffy daarna als kleinkunstenaar op eenzame hoogte te staan. Liedjes als
'Sammy', 'Zing-vecht-huil-bid-lach-werk-en-bewonder' en 'We zullen doorgaan'
worden klassiekers die vrijwel iedereen kent.
Anekdotes
Vanaf de jaren zeventig eist de alcohol een steeds grotere rol op in zijn leven.
Hoewel hij nog altijd mensen in vervoering weet te brengen met fantastische concerten.
Ook zijn flamboyante levensstijl die opzien baart. Kenmerkend is een
anekdote van Albert Mol: Ramses komt hem eens – per taxi vanuit
Amsterdam – opzoeken in de Achterhoek, om troost te zoeken. Hij ligt
overhoop met zijn toenmalige geliefde. Albert stopt hem in bad en doet
daarna, om hem op te vrolijken, een rood strikje om Ramses’ piet. Deze
reist vervolgens - per taxi - vanuit de Achterhoek naar Maastricht, waar
zijn vriend verblijft. Daar komt het goed tussen de twee. Totdat die
geliefde het strikje van Mol ontdekt en Ramses zich absoluut niet kan
herinneren wie dat er omgedaan heeft…
Anekdotes genoeg die getuigen van een mateloos en meeslepend leven. Maar
tegelijkertijd komt uit zijn liedjes soms een andere Ramses naar voren.
Een ingetogen Ramses, die een enorme behoefte heeft aan liefde, maar
tegelijkertijd zo graag alleen is…
Begin jaren tachtig sluit Ramses zich aan bij de Bhagwan-beweging. Hij stopt met drinken, maar bekommert zich zo mogelijk nog minder om zijn carrière dan voorheen. In deze periode doet hij vooral weer als acteur van zich spreken. Gedurende de jaren negentig neemt de waardering voor Shaffy weer toe. Hij maakt
indruk met zijn hoofdrol in de musical De man van La Mancha en zijn
laatste tour de chant, in 1997, krijgt goede kritieken. Datzelfde
jaar verschijnt er een reisdagboek van zijn hand. Maar daarna wordt het
stil rondom hem.
En dan is er in augustus 2002 de documentaire ‘Ramses, où est mon prince?’, van Pieter Fleury. In de film, op
het Nederlands Film Festival dat jaar onderscheiden met een Gouden Kalf,
wordt geen al te vrolijk beeld geschetst van de oud geworden artiest. Je
ziet hem voor zich uit staren in het verzorgingshuis en samen met de
andere oudjes meedeinen op een smartlap. De meeste recensenten zijn lovend
over de film. Wel klinkt er in de reacties af en toe wat
‘on-Shaffiaans’ calvinisme door: Tsja, dat komt er nou van, wanneer je
er maar op los leeft! Kwetsbaar is hij, zegt Ramses in de documentaire,
"omdat het plezier zo vaak met argumenten wordt aangepakt." Maar
blijkens diverse interviews die hij daarna heeft gegeven, is Ramses inmiddels
weer wonderbaarlijk opgekalefaterd. Charismatischer dan ooit maakt hij weer muziek, betovert, inspireert, fascineert...
Jammer dat mensen niet op de monumentenlijst worden gezet. De oude Shaf is in
verval, een ruïne al bijna. Een hele mooie ruïne, die nog vol leven zit.
Maar de beste biografie wordt gevormd door zijn liedjesteksten
Het recente verleden:
Najaar 2002: de documentaire 'Ramses, où est mon prince?' van Pieter Fleury (lees interview!) wordt een groot succes.. *
..en krijgt goede recensies *
Op het Nederlands Filmfestival in Utrecht krijgt de film een Gouden Kalf, en wordt Ramses zelf geridderd
Augustus 2003: Ter gelegenheid van Ramses' zeventigste verjaardag verschijnen zijn liedjesteksten in de vermaarde Pluche-reeks. Het Rotterdams Dagblad doet verslag *
Luister: Kick van der Veer in de TROS-Nieuwsshow (ze draaien o.m. 'Sammy' in het Frans!)
December 2003: Shaffy Chantate herleeft een kleine week lang in Theater Bellevue, met o.m. Sylvia Alberts en Nico van der Linden (Lees interview).
Januari 2004: In het Ketelhuis wordt een Ramses Shaffy Fimmarathon georganiseerd. Geweldig initiatief van twee fans (Roelien & Monique).
Terwijl buiten de regen en wind tekeergaan, worden binnen de films 'Ramses, où est mon prince', 'Hans het leven voor de dood' en 'Liefdesbekentenissen' vertoond.
Ramses heeft wel eens gezegd dat hij tijdens interviews vaak zo maar wat zei tegen journalisten.
(Die verdienden soms ook niet beter, denk bijvoorbeeld aan het
Het 'Kwik-incident'.)
Bovendien beweert hij altijd heel slecht te zijn in zelfanalyse.
Maar als je oude interviews doorleest, dan blijkt Ramses toch heel consistent, openhartig en geloofwaardig
een beeld van zichzelf te schetsen:
(tegen Frank Wuyters, in Wereldkroniek, 1965:)
"Er stroomt nu eenmaal bloed door mijn lijf dat om avontuur schrééuwt!"
"Ik heb in het verleden zoveel aangepakt dat ik onophoudelijk struikelde."
"Het is flauwekul om te zeggen, dat je geen prestaties meer kunt leveren, als je je talent versnippert,
want het gaat er immers alleen om of je vitaal genoeg bent om je eigen tempo bij te benen."
"Je moet je noodlot kunnen dragen. Als je echt van het leven wilt genieten,
als je je wilt bedrinken aan elke dag, dan heb je geen tijd om na elke mislukking je wonden te likken."
(in De Katholieke Illustratie, 17 juni 1967:)
"Ik ben nou eenmaal een bijzonder chaotisch mens en dat zal ik blijven totdat ik er moe van word."
"Ik laat me enorm drijven door allerlei impulsen. Die volg ik blindelings en daardoor kom je vaak in botsing met je liefste omgeving."
"Ik heb een idioot natuurtalent voor muziek en een heel beperkt talent voor toneel. Gisteravond waren hier een paar mensen en ik heb voor
hen piano gespeeld tot vanmorgen acht uur. Ik spéél de mensen die hier zijn. Ik maak liefde met hen via de piano. (...) Het geeft wel een hele grote
geestelijke eenzaamheid. Jij doet het allemaal, jij verleidt en je wordt niet verleid. Daarom moet ik me daarna ook enorm afreageren.
Dat hele liedjeszingen heeft de chaos in mij eerder aangewakkerd dan getemperd."
(tegen Ischa Meijer, in De Nieuwe Linie, 15 februari 1969:)
"Vroeger, dat is van het begin af aan glamourous. Van de dag in dat systeem gegroeid. En teruggegleden tot dingen die me meer interesseren.
Het heeft te maken, ja met je persoonlijke plezier, het terugdringen van jezelf tot de wezenlijke waarden."
"Ik ben opgegroeid bij m'n moeder. Hoe dat was??? Haaaaaah, nou ik was een potentaat en dat heb ik nooit afgeleerd.
Ik stelde de regels in. Een kleinigheid: geen gebakken aardappelen maar gekookte. Gekookte. En dat gebeurde."
"Ik heb de absolute schoonheid gekend van twee mannen die van elkaar houden en ik ken ook
op een wonderlijke wijze de relatie, de diepe relatie tussen man en vrouw en de
volslagen andere wereld daarvan en ik vind dat het mensdom mij in die verwarring
moet laten."
"Ik heb absoluut plezier in m'n begaafdheden. Punt."
"Ik heb geen idee waar dit bestaan toe zal leiden. Ik voel me in een constante
tussenfase."
(tegen René de Bok, 1971 [uit collectie Lizette Roorda]:)
"Als ik dronken ben, staat er een totaal ander mens in mij op. Ik hou hem niet tegen. Maar ik ken die man niet.
Ik weet dat hij agressief en opdringerig is, een vochtige oogopslag en een scherpe tong heeft. Diabolisch noemen de mensen me dan."
"Ik schrijf recht-toe-recht-aan-verzen. Ik ben een realist, mijn liedjes hebben de functie, dat ze de luisteraar iets van het gewone
en het ongewone leven vertellen. Ik hou niet van vage teksten, die horen in een bundel thuis en niet in een lied."
"Ik kan het soms niet hebben, dat mensen me vragen hoe het met me gaat. Ik duik net zo lang onder totdat ik weer in een stemming ben,
dat ik er naar smacht dat de mensen me op straat aanhouden en vragen hoe het met me is."
"Creatief werk draagt iets arrogants in zich, de lef om te denken dat je producten niet opgevreten zullen worden door de verscheurende dieren van de kritiek."
(tegen Hette Visser, 1974 [uit collectie Lizette Roorda]:)
"Ze zeggen dat ik ontzettend onvolwassen ben, maar ik heb nu eenmaal geen tijd voor huisje, boompje, beestje. Kijk, ik heb er ook niets op tegen,
maar het is vroeger niet op mijn weg gekomen. Ik heb in mijn leven twee keer een zeer langdurige relatie gehad."
"Af en toe heb ik perioden dat ik me helemaal terugtrek. Ja en dan verdien je ook niets. Da's niet leuk.
Want je moet als een schim over straat. Al die schuldeisers..."
"Het benauwt me wel eens, die populariteit. Aan de ene kant heb je de klaplopers, bewonderaars, maar de andere kant is ook dat mensen zich agressief gaan gedragen.
Zo van: hé ventje, jou televisiesmoeltje bevalt me helemaal niet! Rams, boem, daar lag ik in het ziekenhuis."
(tegen Ton Vingerhoets, in de Hitkrant, 2 november 1978:)
"Ik heb in m'n leven drie keer een langdurige verhouding gehad: één keer acht jaar lang, toen zeven en de laatste vijf jaar.
Dat is nu net vorige week definitief afgelopen en daar heb ik het erg moeilijk mee. Gelukkig helpt m'n werk me er wel overheen."
(tegen Merel Laseur & Paul Huf, in NRC Handelsblad, 4 oktober 1980:)
"Onweerstaanbaar aantrekkelijk vind ik iemand die een open gezicht heeft, met open ogen,
maar een gezicht dat door omstandigheden duidelijk een blokkade heeft opgelopen, en dat dan eigenlijk niet durft om kwetsbaar te zijn."
(tegen Sjoerd Punter, in het Eindhovens Dagblad, 9 april 1983:)
"De mensen konden mij ontmoeten in de kroeg, maar het liefste was ik toch alleen. Dat kan ik heel goed, misschien wel te goed, als een
soort hermiet. Toch was ik nooit alleen. Altijd had ik wel een verhouding. Toen m'n laatste verhouding uit elkaar spatte ben ik naar
Poona vertrokken waar Bhagwan toen nog zat. Daar is het begonnen."
"Als niets meer vaststaat, en dat is dus nu, dán pas wordt het leven een creatief avontuur."
(tegen Aart van Bergeijk in Volgspot, NCRV-radio, 7 januari 1987:)
"Het is een soort dagboek, waar ik mijn liedjes op schrijf."
"Het is heel moeilijk om de drempel te overwinnen om iemands kleedkamer binnen te komen. Zelf heb ik het een paar keer gedaan,
om een handtekening te vragen. Als fan. Dan sta je in de kleedkamer en voel je je bij wijze van spreken voor lul staan.
Omdat ik dat zo goed begrijp zijn wij [Liesbeth & Ramses] altijd heel vriendelijk als mensen naar onze kleedkamer komen."
(tegen Marc de Koninck, in het Eindhovens Dagblad, 2 april 1987:)
"Vaderschap, ja, dat had ik wel gewild. Maar ik durfde het een vrouw niet aan te doen. Ik ben daar nooit slordig in geweest."
"Als Liesbeth en ik met elkaar zingen, en het liedje is toepasselijk, vuur ik al mijn liefde op haar af.
Dan kijk ik haar aan en dan ben ik ook echt verliefd."
"Mijn vrienden van het eerste uur zijn er nog allemaal."
"Ik ben een addict, een verslaafde in alle opzichten. Ik heb bijvoorbeeld geen televisie, omdat ik een enorme televisiefreak ben.
Als ik zo'n ding in huis haal ben ik van half zeven 's avonds tot diep in de nacht aan het kijken. Dan komt er niets meer van schrijven
en componeren terecht."
"1979 was qua alcohol een dieptepunt. Ik dronk minstens een fles wodka per dag. Ik begon al 's morgens vroeg. Ik kreeg een soort beroerte.
Het enige wat ik nu nog drink is wijn."
"Ik vind bezit echt ontzettend onbelangrijk. Ik wil me niet omgeven met van alles. Ik zit er nu hetzelfde bij als toen ik zeventien was.
Al mijn meubels heb ik op de gracht gevonden. Ik moet altijd meteen weg kunnen, begrijp je?"
(tegen Leonie Jansen, in 'Rotonde', NOS-televisie, 18 juni 1991:)
"Als ik een liedje hoor, luister ik eigenlijk alleen naar de muziek. De tekst komt kilometers daar achteraan."
(tegen Kick van der Veer & Hilde Scholten in 'We zullen Doorgaan', 1994:)
"Ik kan niet zeggen wat ik in de toekomst zal doen. De meest reële vorm van leven vind ik: zien wat er gebeurt. Dat heb ik altijd gedaan en dat zal ik altijd blijven doen.
Ik heb geen moment bewust aan mijn carrière gebouwd. Het is me allemaal overkomen. Dat heeft het leven bepaald en het leven is me kennelijk heel goed gezind."
"Op een avond in een bijna uitverkocht Hofpleintheater in Rotterdam trof ik een voor mij onbekende Amerikaanse journaliste.
We werden beide laveloos. Ik besteeg het podium met haar, nóg zatter dan ik, aan mijn voeten. Ik ging achter de vleugel zitten en zij kroop er onder.
Liselore [Gerritsen, met wie hij optrad, SH] zag dit aan, liep naar de microfoon en zei: 'Dames en heren, u begrijpt dat deze avond niet kan doorgaan.
U kunt uw geld terugkrijgen.' In zekere zin zat ik daar dus voor lul op het podium. Toen liep ik naar de microfoon en zei: 'Ja, dat kunt u doen,
maar u kunt ook bij ons op het toneel komen zitten.' Een paar mensen gingen weg, maar de meeste kwamen bij ons zitten. Toen volgde er een onvergetelijke nacht."
(tegen Martin Simek, RVU-radio, maart 1995:)
"Je zorgen maken over is niet echt houden van. Mijn eigen moeder en mijn pleegmoeder, zelfs Amsterdam als
moeder maakten zich totaal geen zorgen. En die hielden van me!"
"De wodka was heel inspirerend en heel fataal. Maar ook heel inspirerend, nou en of!"
"We leven continu in lawaai. Als je de stilte in jezelf op kunt zoeken heb je een goed tegenwicht in deze waanzinnige wereld."
(tegen Stella Braam, in De Groene Amsterdammer, 20 december 1995:)
"Het is een wonder dat ik hier nog zit en dat mijn stem het nog zo goed doet - met al
die sigaretten, drank en weet ik veel. Dat heeft te maken met mijn genen. Ik ben
een halve Rus en Russen zijn ijzersterk."
"Ik had veel gerichter kunnen zijn, veel bezetener ook. Bijvoorbeeld met schilderen.
Of met piano spelen. En als toneelspeler had ik veel gerichter... al die dingen.
Ik heb van alles wat gedaan, met plezier, en dat was mijn leven en van niemand
anders."
(tegen Hugo Camps, in Elsevier, 14 september 2002:)
"De tederheid mag morgen weer komen binnenwaaien. En dan heb ik het niet over
tederheid als abstractie. Ik wil het voelen. Aangeraakt worden, daar gaat het om.
(...) Ik ben goed toebedeeld, heb altijd de kunst begrepen van herkennen en
ontvangen. Mijn leven druipt van de liefde."
"Ik ben nooit een zanger met een boodschap geweest. Ik wilde de mensen vermaken.
Entertainen. Zij het altijd met een poëtische zwaai. Er zat ook veel onzin in
de teksten. Ik kon niet zonder. Het absurdisme is een stuk van de ziel."
(tegen Louis van Dijk, in het NOS Journaal, 25 september 2002:)
"Het Journaal? Bestáát dat nog?"
(tegen Eric van der Berg, in de Volkskrant, 17 oktober 2002:)
"Terugkijken heeft geen zin, en vooruitkijken eigenlijk ook niet. Niet terugkijken of vooruitblikken is een kunst - dat moet je echt leren."
“Alles wat het leven prettig maakt, daar kun je aan verslaafd raken. Passies! Het heeft alles te maken met liefde.
Muziek is zo’n grote liefde van me."
"Ik laat het altijd maar gewoon gebeuren. Dat heb ik met alles.
Ik moet er zin in hebben. Ook nu kan er nog van alles gebeuren. Ik ben zelf erg benieuwd!”
In 1997 publiceerde Ramses 'Mijn Goddelijke Reizen' (Baarn: de Pnom, isbn 90 6801536 2).
Enkele fragmenten:
"Het was ongeveer vijf uur, het gebruikelijke uur voor een drankje, maar
het bleek een vegetarisch hotel zonder drank en vlees. Dat moest mij weer
gebeuren." (...) Na een adembenemede tocht van weet ik veel hoelang
kwamen we in het dorp met een paar marskraampjes, en een van hen verkocht
alcohol, heel gewoon. Ik kocht twee flessen bier en hup, dertig kilometer weer
terug."
"Het is vreselijk allemaal, maar dit heet vakantie. Ik lijk bijna een
cynicus en ben het wezenlijk niet, maar soms is het leuk om ermee te spelen. De
morgen is weer catastrofaal begonnen. De zusters waren kwaad omdat ik vannacht te laat thuis kwam en klaarblijkelijk te veel lawaai heb gemaakt met de deuren."
"Het is niet zo eenvoudig om alleen te zijn en het te blijven, en misschien is het niet gezond. Ik voel me zo vaak opgeëist, en dan mis ik de warmte van degene die me opeist."
"De zee is wilder dan ooit en beukt tegen het strand. Dan moet je
oppassen., want voordat je het weet word je meegezogen naar de razende kolken,
is er geen weg meer terug, en ben je verloren. Maar als je als een klein kind in
het zand de golven zit af te wachten, is het machtig."
"Er staat een hele lange, lieve palm voor mijn balkon en ik zend hem
alles toe wat goed is. Hij geeft mij veel steun. Als ik aan zorgelijkedingen
denk in Amsterdam zeg ik: 'Stop! Kijk naar je palm!' en dan ben ik weer in Goa."
"Ik zit hier in een morgencafé, en de aangespoelde mannen zeggen me met
veel plezier dat ik de buurt uit de slaap gezongen heb."
In 1964 verscheen 'Het boek Lielje' (2e druk 1975, Wassenaar: Servire)
Een absurdistische, sprookjesachtige vertelling, met tekeningen van Joop Admiraal, die als volgt begint:
"'Nee,' denkt Niente, draaft hard over het mos, staat stil, geeft even een petsje op de kuit en gaat gezellig lachen.
Het koetje loeit en in de verte trilt een bijtje. Niente holt nu door de wei en laat zich pardoes vallen, wiegt even heen
en weer en peutert in de bloemen. Daar komt uit het struikgewas nicht Fie, ze is opgeruimd en welgemoed en stormt op Niente af.
Ze zijn beide vijftig jaar en dollen door het veld, zo blij.
Niente strijkt haar jurkje glad en nicht Fie gaat zich even bezinnen; de zon gaat bijna onder en een zacht briesje fluistert in de blaren.
Fie wordt boos op een oude mus en spreekt het beestje toe, waarop Niente en Fie woorden krijgen en Fie Niente in een schelf met hooi duwt.
Dan gaat Fie met en plag zeulen en legt de plag netjes bij de vijver. Niente ligt in het hooi te grinneken en denkt aan haar jeugd.
Fie loopt nog wat te redderen in de wei, geeft een big een klap, verlegt een takje hier en daar en begint het oude liedje 'Waaleilje' te zngen.
Niente zingt mee in het hooi en de avondrust daalt over hen.
Niente snuift een krentje uit en Fie krabbelt wat in het mos.
Dan gaan ze samen een spelletje doen; de een moet met de armen in de lucht zwaaien en dander moet net doen alsof ze het niet ziet.
Maar Niente speelt vals en er is weer ruzie.
Opeens staan ze verstild te kijken naar het topje van de ondergaande zon, die zich weerspiegelt in het rimpelige water van de vijver.
Hand in hand gaan ze langzaam, statig, stapje voor stapje in het water.
Fie duwt Niente kopje onder, Niente grijpt naar een oude snoek, die een broekje zit te breien. De snoek is daar niet van gediend en
prikt Niente met een pen in de teen. Niente mijmert wat in het water en hoort Fie heel hard een vlieg uitlachen. Niente wil ook van de
partij zijn en komt boven en ziet Fie een holletje graven voor de nacht.
Niente komt haar een handje helpen, een kluitje aarde hier, een kluitje daar. Opeens zien ze elkander aan vol jolijt en inkeer.
Hoe lang kenden ze elkaar al niet, hoe lang.
De schemering verzinkt en de nacht valt, in de verte hoort men de leeuwerikken stampen.
Ze gaan nu waren door de beemt, het uiltje lacht vertederd.
Niente kriebelt Fie even onder de voet, Fie kirt een beetje en Niente knijpt een oogje toe. Het is nu donker geworden.
Wonderlijke geluiden en geesten verschijnen in het veld en klagen en klagen. Fie houdt een geest even voor de mal, maar Niente trekt haar mee,
de nacht wordt te gevaarlijk. Teruggekomen in het holletje krijsen ze samen het liedje 'Jebijn' en voelen zich weer voldaan.
Nog een beetje woelen voor het slapen gaan en dan gerust en gelukkig om te mogen leven, ontfermt de nacht zich over hen.
De dag was goed."
In 1994 verscheen de biografie 'We zullen doorgaan: een leven in liedteksten, toegelicht door Kick van der Veer en Hilde Scholten' (Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar, 1994).
Eerder waren er in 1979 al liedteksten gebundeld. In 2002 publiceerde Strengholt Music Group 'Ramses Shaffy & Liesbeth List - Het mooiste uit 35 jaar'. Dit boek bevat zowel teksten als bladmuziek.
Eind augustus 2003 verschenen de teksten van Ramses in de vermaarde Pluche-reeks (Nijgh & van Ditmar), in een eenmalige luxe-uitgave van 2.500 exemplaren. In november volgde een goedkopere paperback-uitvoering.
In november 2003 verscheen bij Strengholt 'Ramses Shaffy: Naakt in de orkaan', een bijzondere 'belevingsbiografie' geschreven door Bas Steman.
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar publiceerde in mei 2004
'Brieven uit Rome'.
Hierin zijn de brieven opgenomen die Ramses en Joop Admiraal begin jaren zestig schreven aan Shireen Strooker, toen zij in de Italiaanse hoofdstad verbleven om er een internationale carrière te starten.
Omdat de webmaster van deze site vaak van huis is, zal hij nieuws over Ramses opnemen in onderstaand gastenboek (c.q. logboek), dat overal ter wereld op een makkelijke manier toegankelijk is.
Iedereen kan dat trouwens doen. Het leuke aan internet is immers dat het een interactief medium is!
Ook reacties op de site, meningen over Ramses en andere opmerkingen zijn welkom.
*
