...en
bewonder!
|
"Shaffy is: Passie,
Ontroering, Heimwee, Weerzien, Liefde, Nog meer liefde, Feest, Muziek,
Zang. De enige echte chansonnier van Nederland."
"De première was in De
Brakke Grond. Tout Amsterdam kwam, en alle gieren van de recensies waren
er. Ik zat met Wim Sonneveld op de eerste rij. En ik kan je vertellen dat
ik tot op de huidige dag nog nooit zo gelachen heb. Als het nu zou
spelen... nee, ik geloof dat de mensen er nu nog niet aan toe zijn. Het
was drie keer zo gek als gek."
"Ik heb altijd veel
naar zijn muziek geluisterd, vooral in de periode dat ik studeerde en me
vaak eenzaam voelde in de grote stad. Het lied 't Is stil in Amsterdam
spreekt me dan ook zeer aan. Als mens betekent Ramses zeer veel voor me.
Hij is een creatieve krachtbron waaraan velen zich kunnen laven. Je eigen
weg gaan, dat willen we toch allemaal. En ja dat spelen met
de roddelbladen wat Ramses altijd deed, heb ik dankbaar overgenomen.
We moeten het allemaal niet belangrijker maken dan het is."
"Bij Ramses voelde ik
me altijd wat ongemakkelijk. Ik wist nooit hoe ik tegemoet moest komen aan
al die energie."
(in 'Sjans: lichtzinnige
herinneringen', 2002:)
"Jarenlang was ik
verliefd op Ramses Shaffy, van mijn dertiende tot en met mijn vijftiende.
'Un premier amour ne s'oublie jamais, s'oublie jamais, s'oublie jamais.'
(...) Wat een verademing, dat feest na al die saaie Gijbregt-monologen
(...) toen die knappe jeune premier opkwam (kort tevoren nog mijn moeders
lievelingstoneelschoolleerling) veerde ik op. Wat een moderne broer Arend!
Daar was iedereen het over eens. En ook dat er niets mankeerde aan die
zangstem. (...) Die jongen van Shaffy, zo noemde mijn vader [Guus Oster,
directeur van de Nederlandse Comedie, sh] de nieuwe aanwinst. Nou ja
aanwinst... Nu eens kwam dat getalenteerde stuk ongeluk niet opdagen op
een repetitie omdat er 'een paard onder de tram had gelegen', dan weer was
hij tijdens diezelfde Gijsbregt zijn kleedkamer uit-, het Leidseplein op-
en een kroeg ingelopen, dit ten koste van Arends laatste opkomst. Maar het
meest moet het hanige directeurtje zich hebben geërgerd aan de unanieme
verliefdheid op die jongen van Shaffy - nog biseksueel ook! -, mijn moeder
[actrice Ank van der Moer, sh], eens zijn vrouw, voorop."
(eveneens in 'Sjans',
over de oudere Ramses:)
"Al van verre zie ik
hem zitten op een van zijn stamterrassen in de Amsterdamse binnenstad, de
lange benen over elkaar, het grijze hoofd achterover, een Casanova in
ruste. "Was hij alleen de
gelukzalige vagebond, dan hadden we hem nooit zo stevig in ons hart willen
sluiten. Het is zijn kwetsbaarheid die hem met de toehoorder samenbrengt.
Daarom blijven we doorgaan hem massaal te bewonderen."
"Hij nam plaats achter
de piano, pingelde een eind weg, vroeg zich hardop af in welke toonsoort
hij in hemelsnaam bezig was, legde uit hoe ingewikkeld het is te denken om
drie voetpedalen, nieste, kuchte, mummelde, hoestte, giechelde, gromde,
vroeg verschoning omdat hem een openingsregel ontschoten was, ontspoorde
halverwege nog een keer, moduleerde herhaaldelijk levensgevaarlijk, en
zong, vocht, huilde, bad, lachte, werkte en bewonderde: precies wat we
hadden kunnen verwachten, maar tegelijkertijd griezelig van
onvoorspelbaarheid."
"Ik kijk op tegen
mensen als Mick Jagger en Ramses Shaffy die - hoe vals ook - de hemel
kunnen opentrekken."
"Ogenschijnlijk een
oude man. Vanbinnen een jongensboek met een open einde."
(tegen de webmaster, 31
januari 2004:)
"Heel spiritueel aan
hem is de acceptatie van alles wat hij tegenkomt. Zeker niet stoïcijns,
maar hij kan het altijd aan. Zo van: 'als het minder mooie er niet was,
zou het andere minder prachtig zijn.' Dat is levenskunst." "Ik heb mijn
studententijd als het ware doorgebracht met Ramses Shaffy. Ik zat in een
band en maakte daarvoor ook van die Ramses Shaffy-teksten. Het werd dan
helaas een beetje 'opgerockt' met heel slechte rockmuziek. Die band was
ook niet echt fantastisch, maar ik zat verder de hele dag alleen maar naar
Ramses Shaffy te luisteren, het liefst huilend. Ik zat het ook allemaal
luidkeels mee te zingen."
"Ramses had such a
distinctive laugh. (...) I think Ramses is one of the most gifted
musician/songwriters in the music world. His melodies are wonderful, I
don't understand Dutch but I am sure the lyrics are first class. As a
performer he is definitely first class--a world class artist and I am
crazy about him."
"Ik bewonder Ramses'
grenzeloze vrijheid, die zó vanzelfsprekend overkomt dat je onherroepelijk
gelooft net zo vrij te kunnen zijn."
(in de VPRO Gids,
25 september 2004:)
“Pastorale werd
nadrukkelijk geschreven voor Ramses en Liesbeth, niet voor mezelf en een
zangeres. Ik heb bij het schrijven niet alleen rekening gehouden met
Ramses, maar was me er ook volledig van bewust dat ik het nooit zo zou
kunnen zingen als hij, omdat ik die overrompelende energie en ‘bombast’
mis die hij nu eenmaal heeft.”
"Shaffy is oer! Is
mateloos echt! Ook in zijn beleving. Zijn vrolijkheid, zijn melancholie,
alles is echt, niets is geleend!"
"Die man bedánkt zijn publiek als geen ander. Geen formele buiging,
nee, hij dankt écht. Hij is mateloos dankbaar. En dat draagt hij over. Om
alles. Grandioos. Het is één brok overdracht en vrijheid."
"Ik ga voor Ramses
Shaffy, voor Dag en nacht van eind jaren zeventig, zijn rijkste periode
als zanger en als liedjesschrijver, vind ik. Hij heeft een fantastisch
gevoel voor troost, door extatisch blije liedjes te maken en door te laten
horen 'Het is voor mij ook niet makkelijk.' Dat contrast vind ik mooi."
Het was in de roemvolle
tijd van Jacques Brel En 't was in een pand aan het Thorbeckeplein Geen grote bezetting, maar krachtig effect En Ramses... wel, iedereen voelde zich jong Ik zie het nog steeds als een feest
"Ramses zegt vaak
onzin. Vooral als hij mensen zat is."
(geciteerd in 'Naakt in
de orkaan', 2003:)
"Ramses weet altijd weer mensen uit te pikken die voor hem rennen, die
alles voor hem doen, en ze doen het nog met liefde ook! Maar hij geeft ook
zoveel liefde terug, het is een wisselwerking. Hij geniet zo van de kleine
dingen: warmte, liefde, aandacht, twee armen om hem heen; dat is het
allerbelangrijkste. Geen gezeik en gedoe. Hij pikt die types er ook meteen
uit."
"Officieel kun je helemaal niet herstellen van die ziekte die hij
heeft... Korsakov. Hij heeft zo'n sterk lichaam, zo'n sterke geest, dat
hij ook hierin weer afwijkt."
Hij is on-hollands, dat
is zeker waar Hij heeft de pest aan normen en fatsoen Maar toch, maar toch dat zijn bijkomstigheden Waar het uiteindelijk om gaat Hij leefde gulzig, hij was roekeloos, Het uiterste wordt langzaamaan te ver Want zingen is de passie van zijn leven Waar het uiteindelijk om gaat Dat alles, alles gaat voorbij Waar het tenslotte om zal gaan Laatst een feest bij
Jacobien "In die periode had
Ramses veel problemen met de fiscus. En op een gegeven moment kwamen
politie en belastingdienst bij hem langs om zijn inboedel in beslag te
nemen. Het enige van waarde dat Ramses bezat was zijn vleugel en die wilde
hij natuurlijk voor geen goud kwijt. Ramses ontving die mensen met allure.
Hij zei: 'Heren, wat fantastisch dat u er bent, gaat u zitten.' Hij
sleepte allerlei matrassen en drank aan en zette hen om de vleugel.
Vervolgens zei hij: ik heb net een nieuw stuk gecomponeerd en daar moet u
even naar luisteren, het heet 'Eens in de honderd jaar'. Ramses kreeg het
voor elkaar dat die mensen, die voor iets totaal anders gekomen waren,
rustig gingen zitten en het refrein luidkeels meezongen. Daarna zei
Ramses: 'Nu begrijpt u waarschijnlijk wel dat ik deze vleugel niet kan
missen.' Dat begrepen ze inderdaad en ze zagen meteen dat er verder niets
te halen viel, dus ze zijn onverrichterzake vertrokken."
"Wij vonden onszelf
veel beter, interessanter en intelligenter, maar Shaffy, dat was eigenlijk
best een heel aardig cabaret. Het was lyrisch poëtisch, had niets te maken
met satire, wat wij deden. Totaal anders!"
"Een juweel van een
jongen met een enorme grandeur en een geweldige push. Betrouwbaar in z'n
werk. Een zonnetje."
"Van producer Eric Boom
kreeg ik een bandje en bladmuziek van het lied 'Ma dernière volonté' in
mijn maag gesplitst. 'Maak daar eens iets moois van voor Ramses, wil je?
Kan het gauw, want we hebben verder alles al klaar en we zijn al aan het
opnemen.' (...) Boom twee dagen later aan de telefoon: 'Nee, ik uh...' Na
vier dagen rinkelde de telefoon, in het holst van de nacht, 3 uur 23.
'Zeg, ja, hé, hallo, Shaffy hier,' klonk de beroemde stem, 'ik zou toch
wel verdomd graag... 'Er kwamen nog wat woorden uit, op de achtergrond
allerlei geroezemoes, ik verstond de helft niet, klik, weg. Een half uur
lang was ik zenuwachtig wakker, toen zakte ik uitgeput weg. De volgende
middag! De volgende middag, de onvergetelijke volgende middag, ging ik
mijn stalkamertje binnen, ik zette het bandje aan en uit en weer aan, en
schreef in twintig minuten de tekst van 'Laat me'. Zo betoverend is
Ramses.
LAAT ME (1978)
Ik ben misschien te
laat geboren Laat me, laat me Ik zal m'n vrienden niet vergeten Laat me, laat me Ik ben gelukkig niet verankerd Laat me, laat me Ik zal ook wel een keertje sterven Laat me, laat me "Hij gaat uit van
vertrouwen en vaak denkt hij: Nou ja, als ik dan bedrogen word wat dan
nog? Je leeft zo kort, moet je je daar zorgen over maken?"
RAMSES
Alles wat geschreven is vergaat Niet de kroon Niet de laarzen Niet de naam "Zag hem voor het eerst
optreden in Scheveningen met Shaffy Chantant. Was negentien of twintig.
Ben naar huis gegaan met een lichtje van binnen wat hij had aangedaan."
"Als een rode draad
loopt Ramses door mijn leven. Hij is me altijd tien jaar voor. Ik zag hem
voor het eerst in de City bioscoop in Utrecht in een zwart-wit film met
een mooie Kitty Courbois. Waar die film over ging, weet ik niet meer.
Maar, dat hij erin speelde weet ik wel. Ik herinner me zelfs nog wat hij
aanhad, hoe hij zat, praatte en deed. Een lange, slanke, intrigerende
jongeman, die dingen leek te zien die anderen niet zagen. Een spannend
mens van wonderlijke afkomst, voortdurend op zoek naar een vader. Soms
stond er een foto in de krant van een groep acteurs. Altijd leek het dan
alsof iedereen om hém heen stond. Was hij de laatste van rechts, dan
stonden al die anderen naast hem, ook op tv. Het leek wel of hij scherper
was, de lenzen van de camera’s schoner waren als Ramses in beeld was. In
het echt zag ik hem voor het eerst op een gracht in Amsterdam. Hij
slenterde daar langs de huizen over een brug en verdween, in een café. Ik
dorst niet naar binnen te gaan. Ben voor het raam blijven staan en heb
tussen de gouden letters van Amstel-bier door geprobeerd een glimp van hem
op te vangen. Jaren later, ik was toen al negentien, zag ik hem in
Scheveningen voor het eerst optreden in Shaffy Chantant. Het heeft me
geweldig ontroerd. Na afloop ben ik blijven wachten om hem te zeggen hoe
mooi ik het vond, hoe mooi ik hém vond. Er was geen doorkomen aan. Mensen
dromden om hem heen. Ik heb er een tijdje naar staan kijken en ben toen
naar huis gegaan met een lichtje in mijn hart dat hij had aangestoken.
Ramses ik ben geweldig trots dat ik jou deze prijs mag overhandigen, ik
kom je halen…" "Hij blijft het kleine
jongetje op de trein, dat haal je niet meer uit hem... daarom ook die
bindingsangst, terwijl hij er zo'n behoefte aan had... Dat is zijn eeuwige
eenzaamheid."
"Hij heeft iets
ontzettends aardigs in z'n ogen, z'n gezicht, de manier waarop hij,
schijnbaar onbestuurd, twee handen op je legt, uitsluitend primair (één
seconde geconcentreerd) reageert"
"Een wilde acteur,
bezeten van toneel, maar ook van improviseren aan de piano en
daartussendoor liedjes zingen, die in uitvoering en inhoud even aan de
Franse chansonnier Gilbert Bécaud doen denken. Een vervaarlijke causeur en
charmeur, die daar in zin liedjes en schilderijen (ja, óók dat!) geen
geheim van wenst te maken."
"Hij is het die dat
nieuwe elan brengt waar zo lang naar gezocht was en dat in deze zanger de
strijd aangaat met het cultuurpessimisme en gevoelens van zinloosheid en
eenzaamheid die in de daarvoor liggende jaren door schrijvers als Anna
Blaman, W.F. Hermans en Gerard Kornelis van het Reve onder woorden was
gebracht. Zijn optimisme en elan vital is de scheppende kracht in
Shaffy, veroorzaakt de enorme de enorme levenslust en voedt de alles
doordringende liefde van hem voor mannen, vrouwen, kinderen, Amsterdam en
ja, ook het door hem liefdevol bezongen eendje Maurits."
"In de jaren zeventig verandert er wat, het gevoel van een tekort, van
een gemis wordt sterker in zijn liefdesliederen. Soms schetst hij de
geliefden als wrakhout dat in de nacht tegen elkaar aan wordt gedreven.
Het genot is dan het tijdelijk opheffen van het alleenzijn en de liefde is
balsem tegen de eenzaamheid."
"Ramses is een eenmalig verschijnsel in onze cultuur, hij heeft ons
laten horen hoe je kunt verlangen, hoe je kunt beminnen en hoe je kunt
troosten."
"Ramses sloeg mij, toen
ik als voetballend dorpskind 'Sammy' hoorde, totaal uit het veld. Terwijl
ik niet eens wist hoe het woord melancholie te spellen."
"Het is niet alleen
charisma - dat heeft hij in hoge mate - het is zijn intuïtieve manier van
zingen, van acteren, van.. Zijn!
"Ramses is onaangetast
in zijn eigen universum!"
"Heel Amsterdam was
verliefd op Ramses. Dat ik met hem was, was heerlijk voor mij. Het was ook
moeilijk, er waren veel kapers op de kust. "Ramses wilde niet gebonden zijn. Maar eigenlijk wilde hij toch altijd
een vaste vriend. Hij wilde een veilige thuishaven."
"In 1955 was hij, net
van de toneelschool, het wonderkind van de Nederlandse Comedie. Ik hoor
nog een vriend van mij zeggen: er speelt nu een geniale Egyptenaar in
Amsterdam. En hij schijnt ook nog geniaal piano te kunnen spelen. Maar
zijn eigen ordeloze buitentheater en de schouwburgdiscipline, raakten
natuurlijk met elkaar in conflict. Misschien is dit het aardigste aan hem:
hij heeft nooit carrière willen maken."
"Hij kan leven of er geen wereld is, althans of de beperkingen ervan er
niet zijn. Dat moet ook het gevolg zijn van een bijna heilige naïviteit,
die in de Nederlandse cultuur nooit voorkomt, want die cultuur is
praktisch en daarom uitgerekend."
"Ik vond Ramses en
Liesbeth altijd zo sterk als duo, omdat zij zo uitstraalden dat ze van
elkaar hielden en houden. Er was bij hen geen sprake van jaloezie. Dat
ontroert mij. Maar ze hebben het nooit met elkaar gedaan, misschien dat
dat veel verklaart." "Ik wilde alleen maar
naar Amsterdam omdat Ramses daar zat. En Joop Admiraal. Joop en ik werken
nog steeds met elkaar bij Toneelgroep Amsterdam, en we gaan iedere
zondagmiddag op bezoek bij Ramses. Een vriendschap die bestaat vanaf
1960!"
"Het Leidseplein, des
morgens zeer vroeg. We komen uit de Kring. Ramses heeft een burnoes aan,
met splitten tot onder zijn oksels. Eerst waait het voorpand omhoog.
Daarna het achterpand. Onder die burnoes blijkt hij niets aan te hebben.
Een paar kinderen dansen om ons heen en zingen: Hoog Sammy!"
"Ramses aan het strand.
De sherry-omzet bij de tent van Adje Keur stijgt tot ongekende hoogte.
Mijn ouders worden door bezorgde kennissen gebeld: hun zoontje was
gesignaleerd, terwijl hij met de beroemde acteur lag te vrijen in een
kuil. Dat klopte, daar was ik samen met Ramses ingevallen, in een poging
hem overeind te houden. Ramses bij mij achter op de solex, in de
avondschemer afgevoerd naar de villa van een vriendje van me te
Aerdenhout, wiens ouders niet thuis zijn. Voorspel tot een groot
bacchanaal, met medewerking van vele wonderlijke mensen, tot diep in de
volgende dag. Onvergetelijk.
Ramses aan de vleugel in mijn ouderlijk huis. Wederom zeer veel
aanwezigen. Alle ouderlijke drank aangesproken, c.q. genuttigd. Mijn lieve
ouders komen thuis van de tennisbaan. Ook mijn oom Hans is van de partij,
draagt tot over de knie vallende shorts van vooroorlogse kwaliteit.
Ramses: "Man, wat zie je er beláchelijk uit!" En speelt woest en
romantisch verder, zijn jebelende stem doet de ruiten trillen en haalt
makkelijk de overkant van de Wagenweg. Mijn moeder gaat koket op tafel
zitten -dat doen alle moeders als ze Ramses ontmoeten- mijn vader kijkt
mij aan met de mimiek van een geschrokken aapje en fluistert: 'Zeg, die
jongen is drónken!'" "Toen ik vijftien,
zestien was, zag ik Ramses Shaffy als een inspirator. Ik zong toen nog
niet in het Nederlands en hij wel. Hij deed dat zo lekker, dat ik dacht:
het kan dus wél!"
(op haar website:)
"Meester over het lied
en meester over de tijd."
"Deze grootheid! Zelfs
nu, als oude man, heeft hij nog die waardigheid, die uitstraling als hij
ergens binnenkomt. Geweldig!" "Ramses Shaffy is een
unieke edele man, prachtig van inborst en uiterlijk, met een overdosis aan
charisma."
"Ramses is niet te
temmen. Heel veel mensen hebben hem willen claimen. Ik niet."
"Ramses hoort bij het
gilde van vagebonden met charisma, zonder regeltjes en wetten."
"Je kon Ramses niet
sturen. Dat liet hij niet toe. Wanneer mensen hem wilden betuttelen of
claimden, was het over. Dat heb ik aanvaard, maar ik ben de enige uit dat
oude groepje waar we mee begonnen die over is. Ik heb gekozen voor
onvoorwaardelijke liefde en vriendschap. Ik sprak hem dus niet vermanend
toe, maar zorgde ongevraagd dat basisvoorwaarden aanwezig waren. Dat hij
’s avonds te eten had voor een optreden – in zijn geval zijn ontbijt – dat
er vervoer was, dat zijn pakken bij de stomerij werden opgehaald. Of je
dan nog gelijkwaardig bent in een relatie? Ik zou eerder zeggen
aanvullend. Ik kon alleen maar van die man houden. Vanwege zijn
vrijgevochtenheid, zijn talent én omdat er niets kwaads in hem school.
Waar hij was zorgde hij voor elektriciteit en bewondering. Zoals die keer
in Parijs waar we een lp opnamen. We kwamen restaurant La Coupole binnen.
Het zat vol beroemdheden. Maar iedereen draaide ogenblikkelijk zijn hoofd
om naar Ramses. Die prachtige kop, die hoed, die uitstraling. Echte
grandeur. Vip’s stootten elkaar aan, obers struikelden om hem maar te
mogen bedienen: dit moet een grootheid zijn, dachten ze. Ik weet zeker dat
wanneer hij matiger was geweest hij een internationale ster zou zijn
geworden. Maar hij wenste geen compromissen te sluiten. … Hij leefde erop
los en liet zich belazeren. De 25 gulden die hij per avond verdiende,
gingen altijd op. Nachtrestaurants, clubs, hij nodigde totaal onbekenden
uit en betaalde alles. Ik wist wel: dit kan niet goed gaan. Iemand die zo
leeft, kan nooit normaal eindigen. Hij donderde door, soms een week lang
zonder slaap of eten. Ik heb gebeden tot God: alstublieft als U bestaat,
red hem. En dan herrees hij weer uit zijn as."
"Ik zag natuurlijk wel
dat Ramses met Joop Admiraal een paar vormde, maar wist ik veel? Ik hoopte
alleen maar dat het uit zou gaan tussen die twee, zodat ik Joops plaats
kon innemen."
"Ik ben opgevoed door
Ramses. Ik zag deze God naast mij, die stond boven alle wetten, die gaf
alleen maar liefde, die was nooit negatief, die wilde iedereen in zijn
waarde laten. Alleen, hij moest niet gestuurd worden."
"Ik was natuurlijk razend verliefd op die man!"
"Ramses lééfde gewoon, waar wij allemaal jaloers op waren."
"Soms kom je iemand
tegen, dat gebeurt maar een paar keer in je leven, waarmee het meteen
klikt. Je hoeft niets uit te leggen. Zo iemand is Ramses voor mij."
[Over haar eerste
ontmoeting met Ramses:] "Daar stond hij dus, vlak voor me, mijn idool. Hij
was mooi. Kaarsrecht, slank, lang van lijf en leden, zwart haar. Zo
onhollands, zo onaards mooi, dat ik ervan moest slikken. Hij had iets wat
geen ander had, man en vrouw viel voor hem en ik begreep het, je smolt. En
zo aardig ook. "Hij betaalde nooit zijn belastingen, hij begreep die gekleurde
enveloppen gewoonweg niet en maakte ze ook niet open. Dus had hij met de
regelmaat van de klok deurwaarders op zijn stoep. Om die op het verkeerde
been te zetten, bestond hij het een geelkoperen bordje aan zijn gevel te
hangen waarop in sierlijk schrift Geentje Gleilewiend stond en
daaronder, in een iets kleiner lettertype, haar beroep,
souffleuse. "Ramses is iemand die
eerst zijn glazen prachtig oppoetst, ze dan ingooit, en vervolgens - al
naargelang er geld voor is - vervangt door stukken karton of prachtig glas
in lood."
[Op de vraag of het
gerucht dat Ramses in de knoei zit klopt:] "Ja, maar dat zit ie altijd.
Ramses is een man die voortdurend iets te doen moet hebben. Als
bijvoorbeeld de datum van een optreden nadert, werkt hij zich daarnaar toe
en heeft hij het helemaal niet zo moeilijk. Maar anders, ja... Ik vind het
echter heel eerlijk van hem dat hij het niet onder stoelen of banken
steekt. Want zoals Ramses zijn er velen; alleen krijg je die nooit te
zien. En dat hij zo doet, komt gewoon doordat hij leeft zoals hij denkt en
voelt. Hij leeft trouwens zeer intens. En zijn bewogen leven, daarvan vind
wel iets terug, als je zijn liedjes beluistert! Je iets te lange benen
maken weer een reuzenstap Je iets te lange benen maken weer een reuzenstart Je iets te lange benen gaan gewoon hun eigen gang "Ramses is de meest
onafhankelijke en onbeïnvloedbare man die ik ooit ontmoet heb. Die leefde
zo intens zijn eigen leven, dat hij niet te beïnvloeden was."
"Na mijn beschermde
protestantse opvoeding was hij als het ware de goeroe van de
bohémienachtige vrijheid die ik in het begin van mijn carrière zo nodig
had."
"Ramses was een soort
goeroe van de vrijheid. Dat losbandige, dat bohémienachtige; tot 's
morgens zeven uur het Requiem van Fauré draaien met veel drank en tranen."
"Die bohémienachtige kracht had verwantschap met de sfeer van de
jazzmuziek. Alleen was Ramses veel minder burgerlijk. Burgerlijk is dat je
op een verkeerde manier je talent probeert in te kaderen en voorzichtig te
koesteren, zonder er durven uit te springen. Een verkeerd soort
veiligheid. Ramses had van alles en nog wat, maar was beslist níet
burgerlijk!"
"Ramses had een enorme
impact op mij. Ik weet dat er hele periodes waren dat ik ook net zo begon
te praten als hij. Hij was zo verschrikkelijk dominant aanwezig.
Indrukwekkend! Een overdosis charisma! Op een gegeven moment zei Hilda
[zijn vrouw, sh]: Je moet er eigenlijk mee ophouden, want je moet nu een
beetje aan jezelf gaan denken. Hij vreet je op!"
"Ramses is de kortste
lijn tussen kunnen denken en voelen. Een goddelijke combinatie.
"Deze man heeft de wereld Nederland ingebracht!"
"Dat dramatische en
theatrale, soms zelfs regelrecht overdrevene, vind ik schitterend."
"Het gevoel niet
begrepen te worden werd versterkt toen ik naar een optreden van Ramses
Shaffy ging. Ook hij was waanzinnig populair en ook hij vond desondanks
niet wat hij zocht. Hij zoop zich die avond gewoon kapot, het was
verschrikkelijk. Op weg naar huis werd ik op de wallen aangesproken door
de lelijkste vrouw die ik ooit had gezien. Ik ging met haar mee om mijn
gevoel te doden, om mij te wreken op het leven zelf."
"Het grote publiek
onderscheidt echt bijna niet meer van vals. Dat valse wordt steeds
vernuftiger. Men wordt er ook mee opgevoed. Echt komt bijna niet meer
voor. Mensen als Ramses gaan daaraan kapot. Die voelen dat onechte als
pijn." "Toen ik Ramses leerde
kennen bij de Nederlandse Comedie was hij nog heel braaf en zoet. Dat is
later wel veranderd, maar ik geef veel om hem."
"Met Ramses op tournee gaan is voor mij een feest. Want vervelen doe je
je nooit met een man als Ramses."
"Die vitaliteit, kun je zeggen, is mij geschonken en die heb ik met
Ramses gemeen."
"Je hebt totaal geen
snobisme, ook geen artistiek snobisme. Je hebt totaal geen
'Wichtigtuerei'. Je hebt nooit gemene roddels. En je hebt onder alles een
totaal vanzelfsprekende aristocratie."
"Levensgevaarlijke
tochtjes maakten we in zijn bootje door de grachten (Ramses en motoren,
dat is niet echt een geslaagde combinatie). In Cannes heb ik hem met
onnavolgbare grandeur uit een arrestantenauto zien stappen (in het duurste
restaurant aldaar had hij iets te gul Bloody Mary's uitgedeeld). Soms
kreeg ik honderd rozen van hem, dan weer kunstnijvere oorbellen, Belgische
bonbons in een satijnen doos, of een slordig tape'je met een quasi-aubade
waar geen touw aan vast te knopen was. Ramses kan een meeslepende schat
zijn (om 8 uur 's morgens aan de deur: 'kom, wij gaan nu ontbijten in het
Amstel Hotel'), maar ook een boosaardige kwezel (om 4 uur 's ochtends aan
de keukentafel: 'weet je dat jij een heel laf leven leidt, mevrouw Laseur,
Lááf!')."
"Eerst Shaffy zien en
dan leven!"
"Het is geen ritmische
muziek, het is heel klassiek allemaal. Ik vond altijd dat er heel veel
Rachmaninov in zijn liedjes zat. Zijn stiefmoeder speelde dat altijd, lees
ik nu in het boek van Bas Steman. En als je goed naar ‘In the wee small
hours of the morning’, zijn favoriete Sinatra-plaat luistert hoor je ook
invloeden. Zoals het titelnummer: dat is eigenlijk een Shaffy-lied. Er zit
ook veel jazz in. Het is een hele bijzondere mix, lijkt op geen enkele
componist. Het is ook niet wetmatig. Lichte muziek heeft altijd acht maten
of twaalf maten, het is hele symmetrische muziek. Ramses’ muziek is
helemaal niet symmetrisch, maar dat heb je niet in de gaten." "Hij kiest nog steeds
voor wat hij echt wil, heeft zijn waardigheid volledig behouden. Ik zal
niet ontkennen dat hij lichamelijk aangetast is door de drank, dat heeft
hij zelf ook gezegd. Maar ik geloof niet dat zijn levensgeluk is
aangetast."
"’t Is stil in Amsterdam is bijna een self fulfilling prophecy. In die
sfeer van eenzaamheid heeft hij geleefd, bijna op het destructieve af. Op
zoek naar de persoon die hem liefde kon geven."
"Je ontkomt niet aan zijn charme. Je kunt heel makkelijk iemand
vastpinnen op zijn negatieve punten, waar het misgaat en wat hij fout
doet. Maar wou laten zien waar dat charisma, waar dat hele rare,
bijzondere, magische bij hem zit."
"De charme zit in het tembre van zijn stem. Dat maakt iets los, heel
diep binnen in een ander mens, waar je niet aan ontkomt. En misschien zijn
ogen…"
"Hij is niet iemand die daar nu zielig zit weg te kwijnen in een
verzorgingstehuis, hij is iemand die juist binnen de situatie waar hij nu
leeft een behoorlijk gelukkige indruk maakt. Dat is waar het om gaat: om
waar je ook bent en in welke situatie je ook zit, dáár je geluk te
vinden."
"Ramses verwierp bewust
burgerlijke waarden als orde en zekerheid. Hij koos voor de chaos, maar
wist daarbinnen wel degelijk te presteren. Ik vind het mooi dat hij
zichzelf, en daarmee de idealen van de jaren zestig altijd trouw is
gebleven, terwijl de maatschappij een heel andere koers is gaan varen. Het
is allemaal zo materialistisch geworden, zo agressief. Dan heb ik toch
meer met Ramses’ motto’s: ‘liefde en plezier’. Ook al kun je daar niet van
eten."
"Ramses is
glashelder!" Nog op het
toneel dan vindt hij de marihuana uit brandend ogenblik "voor de vriendelijke
woorden over ons denkvermogen en het 'kijk omhoog'"
"Toen ik in 2000 in het
Lucas ziekenhuis was opgenomen met een zware depressie, was Ramses daar
ook, na een hersenbloeding. Ik had door mijn elektroshocktherapie zwaar
geheugenverlies, hij door de attaque die hij gehad had. Vaak zaten we
samen beneden. "Ramses, koning van de
smoezen, de boetes, de taxi's, het applaus, de roem, de refreinen, de
liefde, de kleedkamers, de wodka, het geluk, het ongeluk, de tienduizend
vrienden, ik groet je uit het diepst van mijn hart."
"Ramses zei: 'Nederland
zit te wachten op mensen zoals jij en ik, met ander bloed.'"
"Ramses betoverde mensen. Doordat hij in hun buurt was werden die
mensen veel leuker dan je dacht dat ze waren."
"Ik vond het altijd
zo'n mooi verhaal dat toen de briefjes van vijf (gulden) uitkwamen, hij
die zo lelijk vond dat hij ze gewoon op straat uitstrooide."
"Jaren terug heb ik hem eens geïnterviewd voor de Nieuwe Revu, wat een
ietwat moeizame excercitie was omdat hij net bij de tandarts vandaan kwam
voor een nogal heftige zenuwbehandeling, en hij met een opgezwollen wang
nauwelijks kon spreken. De aanleiding was de film 'Op Hoop van Zegen', en
op de vraag wat voor rol hij daarin speelde was het antwoord, 'Ieuwee', en
na de reacties, 'wat?' 'Ieuwoh!!!' Kwamen er nog wat daarop lijkende
klanken, tot eindelijk overkwam dat hij 'Simon' wilde zeggen. 'En wie is
dat?' 'De iwwe'. 'Wat?', 'Iwwe!' - wat uiteindelijk 'schipper' bleek te
zijn. Vervolgens kregen we allebei de slappe lach, en ik geloof dat we het
gesprek toen maar bij een andere gelegenheid hebben overgedaan."
"Machiavelli zei eens:
'De meeste mensen springen liever op iemands kar, dan dat ze er zelf een
trekken'. Grote kunstwerken komen vaak tot stand als een kunstenaar
besluit om juist níet met anderen mee te liften, maar zelf de kar trekt,
en zijn eigen weg gaat. Zo'n keuze vraagt creativiteit en wilskracht.
Visie en doorzettingsvermogen. En soms ook nog: volharding en
overlevingskunst. Eigenschappen die niet iedereen in die combinatie
gegeven zijn. "(...) En bovendien
vind ik dat Ramses het mooiste Nederlands spreekt dat ik ooit gehoord
heb. Hij is een soort van
Don Quichot Hij is een droom van vlees en bloed Hij kijkt alleen omhoog Hij is weerloos, tijdloos, grenzeloos Zijn stem is eb, zijn stem is vloed Alleen een stad, een havenstad Want hij kijkt alleen omhoog Hij is weerloos, tijdloos, grenzeloos "Zoals Ramses zelf al
zei: een loot van een edele houtsoort waar de burger geen poppetje naar
gerief uit kan snijden."
"Shaffy draai ik nog
steeds, zoals ik ook Brel nog steeds draai."
"Ik moest achter je
vleugel gaan zitten en na drie minuten te hebben gespeeld en gezongen zei
jij met omfloerste stem: 'je bent aangenomen'. Door het dolle heen was ik.
Dat zou het begin zijn van mijn (...) 'carrière' als fluitist, componist,
pianist en zanger. "Zoals Ramses het doet:
zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder, dat is mijn levensmotto al
een aantal jaren."
"Ramses geeft mij een
ongelooflijk warm gevoel, al decennia lang. Hij is het mooiste, liefste en
talentvolste mens dat ik ken."
"Zijn cabaretensemble
'Shaffy Chantant', dat op 22 oktober 1964 officieel startte in het Miranda
Paviljoen aan de Amstel was een sensatie: "Zijn uitermate succesvolle grammofoonplaten hebben de oude legende nog
lang in stand gehouden en men kan het alleen maar betreuren dat Ramses
Shaffy zover van zijn oorspronkelijke cabaretdoel is verwijderd geraakt,
dat hij voor de zoveelste maal 'onderweg' is naar onbekende doelen. Met
zijn geniale talent zou hij buitengewoon geschikt zijn voor een goede,
moderne musical."
"Ramses Shaffy met
vriend in de zaal. Was eerst wel bang dat het niet goed zou gaan. Bij
Jasperina heeft hij eens de hele show verknoeid. Maar alles ging goed. Na
de pauze hoorde ik hem telkens zo kinderlijk lachen. Na afloop stond hij
ineens levensgroot in de deur van onze kleedkamer. Grote flambaar op zijn
hoofd, wel drankzuchtig riekend, maar zo hartelijk en verward enthousiast
dat ik er helemaal van ondersteboven was. Drukte mij eindeloos lang de
hand."
"Ramses: icoon, emotie,
tekst, onnavolgbare timing, verleden, toekomst…tijdloos."
Deze
pagina heet 'en bewonder' en alle citaten getuigen inderdaad van (enorme)
bewondering. Het geheel krijgt daardoor misschien een beetje het karakter
van een hagiografie. Tsja, het valt ook niet mee om kritische geluiden te
vinden. Zo die er al zijn, dan hebben ze bijna altijd met de alcohol te
maken. |